Lettere

LA SPASEGIÂVA A LA MADÒNA D’UL MÛNT

- 10/03/2012

Caro direttore, le invio questo mio omaggio dialettale alla Madonna del Monte di Varese. Un saluto cordiale a tutti i lettori di RMFonline.

“Partènza da Varés, salta sü in sül tràm,

ul tranvéé al picca sü‘l ciôd, e ‘l fà dàn dàn.

gira la maniscia, gh’è già mulâ ‘l freno,

ul mè tranvay al và via cumè ‘n treno.

al fà sü tütt’ul Viâl Agügiàri,

al cûr e’l mangia i sò binari.

mò l’ariéta la sa fà fina,

a semm rivâ dèntar a l’Uficìna.

Spètum ul scambi cun quel ch’al vegn ingió,

 la vöja da nà la ma spizzìga anmò.

Tacâ ‘l binari ch’a và sü a Sant’Ambrös

i müür fiurî a pàran bej pröös.

inn lì quatâ da margheritìnn

ch’a sa vèrdan al sû, tütt’i matinn.

passâ Sant’Ambrös, pö anca Robarèll,

 d’ul cantà a n’emm faj già ‘na pèll.

Ültima cürva , a spétavum propi quèla,

sa presènta la piàza d’ura Prima Cappèla.

Gió d’ul Tranvay,e sü da ‘n zapèl,

al tàca ‘l stradûn ch’a và sü pa’i Cappèll.

Chì i robb a sa fann séri,

Prêt e Donn invian là ul Rusâri.

dopu la Prima, l’Annünciaziùn,

gh’a vann adrée tütt’ i altar Staziùn.

Sì“Staziùn” ogni Cappèla l’ann ciamâva,

in tra vüna e l’altra a sa fà ‘na gran sbanfâva.

Tìra ‘l fiâ,và Tì che salîva…

 purtà la Crûz e ‘n quaivün al sunàva la piva!

Da gamba bóna serum nünc piscinìtt,

curévum innanz par dugià in d’i finestrìtt.

a sa slungavum sü , in punta da pê,

par vidé la fàcia da catî d’ i giüdê.

Vüna dré l’altra navum sü tacâ a la mürèla,

e l’Ave Maria a l’eva sempar quèla.

A nünc piscinitt, a cûr innanz indrê,

süla rizzâva m’a scarligâvan i pê.

a bürlà gió s’a perâvum i ginöcc,

cunt una sbèrla ma stupàvan i böcc.

un pû da spüa par resentà,

ul “cerottino” a l’eva anmò da inventà.

Gira e cùr, süi basèi d’ura Cappèla,

cùr par ciapàss cun fradèl e surèla.

Pian pianin,cun pass da muntagnê,

e ‘l panurama ‘l rubava vista e danê.

“Và Tì che ròba… l’è lì da catà!”

“se füssi ‘n Sciurùn al vöraressi crumpà!”

dré d’ul Munarc, àla Martica, al Legnun,

gh’è là ‘l Generûs e anca ‘l Resegûn.

Quei che, luntân, i “bèi robb” vann a cercà,

bastaress che ‘na màn la vuréssan slungà.

Ma intratânt cun ‘sta bèla pensâva,

d’i Cappèll l’è finî la salîva.

squàs’in scima, tell là ul monüment,

ma spécia ‘l Mosè cun l’acqua surgênt.

Par scödigh la séd ai Pelegrìtt

ch’a lépan sü acqua cumè berìtt.

In l’Usterìa che gh’è lì sotta’l Mosè

a sa stravacàvan, par fà fiadà i pè.

O’ savüü, un dì, che ‘n pélegrîn

al s’eva tacàa al fiaschétt d’ul vin,

l’à sciüsciâ fin ch’al à podü

e l’à desmentegàa la Crûz da Gesü !

Turnaa a cà, l’ann cercava in Sacristìa

ma cerca,cerca, la Crûz la gh’éva mia!

Turnaa sü, ‘na gran cursa,’na sbanfàva

l’ann truâ, a l’eva lì in d’un cantûn ch’a la spétava!

quest’inn i ricord da tanti ann fà,

Riva la fam, pensemm al mangià.

D’acqua frésca ‘na bèla sciüsciava

pensemm al stomigh,mò gh’a vör ‘na mangiava;

düsent métar, sotta i Suôr in la pinéra,

dèsfa i michétt ,cun giambûn o grüera.

Dopu mangiâ, mettüü al post ul panscîn

sü in d’i Suôr a fagh un salüdin.

Nünc piscinitt al savevum dagià,

che süla “butasèla ch’a gira” bastava piccà.

se cunt un dîd un quai vün al grattàva,

cun metà gir, un biccér d’acqua al cumpariva.

a sa sentìva “ sia ludâ ‘l Signur”,

e gh’eva lì ‘na Suorina ch’a l’eva un amûr.

Via d’i Suôr,e l’eva la ròba bóna,

dentar in Gésa a salüdà la Madòna.

Tacâ ra porta gheva lì la vedrina

cun brasc e gamb da cera fina,

fasévan sêns,ma mettévan pagüra;

insugnassai da nócc a l’eva ròba sicüra.

in tra i libar daGésa dadré d’i vedrinn,

tanti rusâri cumè sandalinn.

Gh’è vegnü tardi, a decìdan da ‘nà a cà,

e la discesa l’è lì a spetà.

I girumétt inn lì süi banchitt,

pénn róss e giâld cume ‘l füssan galìtt.

Ma évan i girandul che ma tiravan ra gûra,

cume ‘n reoplano cun l’elica ch’a gira.

M’an cumpran vüna ma senti cumè ‘n Rè

e tàchi sübit a cûr, innanz e indré.

Girum i tacch, partènza d’ul Mosè,

“sü sü piscinitt,muévas, alé”.

Papà e Màma cunt un quai scüffiòtt,

ma méttan in fira e ma invian gió da sótt.

Dopu ’na bell’ura, ma anca püssê

gió à la Prima Cappèla, ma brüsan i pé.

Gió d’ul zapèll, salta sü in sül tram,

riva la sîra a sa sênt già la fam.

Và là Tranvéé, ch’a semm sü tücc

ma và adasi,

se da nò finissum in d’un mücc.

Sguignìssan i röd, ul freno al caìna,

ul zìful al vusa, la cürva l’è streccìna.

tütti cuntent sa mettum a cantà,

fö dul finestrin la mè girandula la ga trà a girà.

se prima ‘l tram al pareva ‘nà piân,

cun la mè girandula al par un reoplân!

Ul tranvê la sò béstia la cugnóss,

la lassa cûr, da stravacamm in d’un foss!

ul tranvay la strava la sà già,

al cûr ‘mè ‘na légura par turnà a cà.

Giò pa’i discés semm rivâ a l’Uficina

cun tanta tristéza, gh’è finii l’aria fina.

gió süi binâri bei lungh e distês,

l’ültim tucchèll al ma porta a Varés.

E dopu tüta la bèla straccâva,

 giò a pê al Trün, gh’è finiva la spaségiava.

 

Ul Togn d’ul Trün 1/1/2011

(Antonio Li Golzi)